Đừng Già Hàm
Bạn thử nghe câu chuyện sau đây: Tôi
có thói quen đi thành thị mỗi tháng. Ngày nọ tôi đem tiền theo nhiều.
Tôi thấy gần bến xe có bán nhiều bồ câu đẹp quá. Tôi mua một cặp về
nuôi chơi. À! Tôi đóng cái lồng rất khéo vì tôi thường biết, bồ câu
thích ở nơi chuồng sơn nhiều màu. Lúc ấy vợ tôi phụ đóng chuồng với
tôi. Hai chúng tôi lấy làm sung sướng vì có cặp bồ câu ngộ nghĩnh. Con
mái vừa đẻ được một trứng. Nhưng đau đớn thay, nó bị con chó "cắn
chết". Đó là câu chuyện thật của một người lân cận với chúng tôi, có
danh là "già hàm". Anh chỉ muốn nói với chúng tôi, con bồ câu mái của
anh chị bị chó cắn mà anh thuyết gần ấy. Bạn thử nghe có mệt không?
Thưa bạn, trong xã hội có biết bao người có tật đa ngôn như người lân
cận này của chúng tôi. Họ mở miệng ra không phải nói những điều đã suy
nghĩ, bổ ích, mà chỉ thích nói cho đã, không lúc nào để miệng "kéo da
non". Họ không cần biết nghệ thuật nói chuyện là gì, mà sung sướng, tự
đắc làm một cái "máy nói". Người xung quanh khi gặp họ, phải mệt cả óc,
ù cả tai để nghe họ nói hằng giờ điều mà một người khéo nói có thể nói
trong mười phút. "Đặc sắc" của họ là gặp ai, bất kỳ lạ quen, có dịp là
họ thuyết. Người bàn chuyện của họ có óc tinh tế, chú trọng lịch sự,
có công chuyện gấp, có thái độ khinh rẻ họ, tỏ ra nhàm chán họ, bằng
những cái ngáp hay giã từ. Mặc kệ. Họ cứ nói. Đến những nơi có người ăn
học cao, ngồi đứng với thái độ trầm ngâm, nói năng điềm đạm, họ rộ
tiếng lên như muốn giục bao kẻ xung quanh "nhóm chợ" với họ. Người ta
mắc cỡ, ngượng ngùng giùm cho họ mà họ không ý thức được. Sống trong
chỗ đông, họ không quan tâm đến bổn phận, mà đi cà rểu hết bạn bè này
đến người thân kia để kể con cà con kệ Trong khi họ già hàm, điều bạn
thấy nổi bật nơi họ, là chuyện "chuột đẻ" họ nói ra "núi chuyển bụng".
Có khi chỉ vài ý tưởng xàm láp gì đó thôi, họ vô đề đại cà sa, thuật cả
một lịch sử rồi phê bình, rồi than thở, rồi nói lại, rồi dẫn giải, rồi
mới nói ra ý mình. Thứ chỉ vài tiếng ngăn ngắn là diễn đạt đủ. Họ chỉ
cần có mặt người nghe thôi, có mặt để họ nói vô ý thức như cái máy.
Người nghe nào, khi chưa quen biết họ, tưởng họ là bậc trí thức cao
giỏi hùng biện, nhưng trong vài phút sống với họ người ta phải nhăn mặt
nhàm chán. Người nghe muốn lánh mặt họ ư?
Không được, họ nói cà nhằng. Họ bàn
đủ thứ chi tiết, họ giả bộ hỏi, rồi cướp câu trả lời. Họ sửa soạn ra về
nhưng ngồi lại, ra tới cửa nhưng đứng đó, lại thuyết bất tuyệt. Bạn
đừng trông ở câu chuyện của họ có một cứu cánh nhé. Đến bàn chuyện với
ai, họ tỏ ra lo lắng về kẻ ấy, làm người ta ngạc nhiên tưởng có gì quan
hệ. Nhưng rồi sau cùng phải ngáp dài với lời nói tấp nập như thác nước
của họ, và không thu hoạch ở họ một kết luận nào hay đẹp cả. Trong câu
chuyện, họ cũng hay lặp đi lặp lại rằng, mình không muốn nói nhiều. Họ
hay bảo: "Thiệt tôi buộc lòng lắm mới nói, tôi chẳng muốn nói nhiều vì
nói chiều người ta nói mình không thật... " Nói vậy nhưng họ vẫn
thuyết gần đứt hơi. Có nhiều người lịch sự, không chận lời nói của họ,
họ tưởng các kẻ này mê say câu chuyện của họ, coi họ là tay hùng biện,
nên họ tha hồ nói với nét mặt và điệu bộ dương dương tự đắc.
Nực cười nữa là khi nào có nhiều nay
già hàm hội lại. Đúng là một cái chợ. Họ gân cổ, lấy hơi không kịp để
nói, tranh nói như ăn cướp, họ giựt lời nhau. Người này hỏi người kia,
người kia mới hé trả lời là bị người nọ giựt lời. Người giựt lời nói
vài tiếng là bị kẻ khác chận lại để cắt nghĩa, để phê bình, để chế
giễu. Không biết bạn có lần nào nghe nhiều tay già hàm họp mặt chưa. Ai
rủi nghe họ đối khẩu thì mắc mệt như sắp lìa trần. Không cần chúng tôi
nói, bạn dư biết rằng, những người đa ngôn trong xã hội làm đối tượng
cho thiên hạ Oán ghét, khinh chệ Những khi nói chuyện với bất kỳ ai, họ
không sao thuyết phục được. Người nghe họ nói là một thứ hình phạt.
Vậy muốn thuyết phục thính giả của mình xin bạn chịu khó đừng nói nhiều
quá. hãy coi tật đa ngôn như một thứ bệnh dịch của uy tín và nhân cách
của mình. Nó là cái lỗ mọt làm tiêu tan dũng khí của tâm hồn, để rồi
bị kẻ khác chi phối. Bạn thử thí nghiệm đi. Khi bạn sống chung với
nhiều người nếu bạn ít nói bạn có vẽ thinh lặng, tự nhiên bạn nghe con
người của mình hùng dũng. lời nói của mình có "ma lực" lôi kéo sự chú ý
của kẻ khác, còn nếu sau đó bạn nói đủ thứ chuyện mà nói như đê vỡ, tự
nhiên bạn cảm thấy con người của mình yếu đuối, bẽn lẽn, không còn đủ
lực dẫn dụ kẻ khác. Vậy từ đây, khi gặp ai để tiếp chuyện, xin bạn hãy
đề phòng tật già hàm, mỗi khi mở miệng nên nhớ lời khuyên chí lý này của
Lưu Hội: "Nhất ngôn bất trúng, thiên ngôn vô dụng: Nói trật một lời
thì thuyết ngàn lời cũng vô ích". Trong trường hợp gặp người già hàm,
bắt bạn phải nghe chuyện xàm láp của họ, thì bạn phải làm sao?
Bạn mạnh tiếng bảo họ câm ư? Đáng lẽ
phải vậy, nhưng không lịch sự chút nào. Mà dù sao, cũng phải chận cái
biến lời của họ lại, bằng không bạn tốn thì giờ vô ích, phải bực dọc
đến mất đức yêu người. Bạn có thể trầm tĩnh, chậm chậm, vừa ngó ngay
mắt họ vừa nói: " Xin ông hay bà... cho tôi có ý kiến này". Họ chắc
chắn không chịu và cướp lời bạn. Nhưng bạn cương quyết bảo: "Ông hay bà
phải như thế này hay thế kia". Thái độ này có thể không nên dùng với
người tinh tế, nhưng với những kẻ già hàm, nhất định bạn phải dừng bằng
không bạn tốn thì giờ vô ích, mà không đi đến kết quả nào.
Giá khi cần thiết, hỏi họ điều gì,
thì bạn hãy tinh tường sáng suốt, đặt vấn đề cho rõ rệt, lúc nào cũng
chú ý kéo họ về câu trả lời mà bạn yêu cầu. Nếu bạn "đắc nhân tâm"
không đúng chỗ, ngồi nghe họ tự do nói, thì chưa thật với bạn, sau cùng
bạn phải thất vọng mà mất thiện cảm với họ. Điều bạn hỏi có khi chỉ
vài tiếng là trả lời xong, họ lại lo "diễn thuyết" cho bạn đủ điều.
Nguồn: mobile.ola.vn/rss/note
